Bentuk Pentadbiran Melayu Tradisional

 Huraikan bentuk pentadbiran masyarakat Melayu sebelum campur tangan British di Tanah Melayu.


A. PENDAHULUAN
Institusi pemerintahan merupakan institusi tertinggi dalam sesebuah negara bangsa.  kewujudan institusi pemerintahan yang utuh dan mantap amatlah diagungkan, bukan sahaja daripada rakyat malah masyarakat luar.
Pentadbiran di Negeri-negeri Melayu sebelum campur tangan British dibahagikan kepada pentadbiran peringkat negeri, daerah dan kampung.
Unit politik tertinggi ialah negeri – diketuai raja/sultan/YDP Besar
Unit kedua ialah daerah – diketuai seorang pembesar daerah.
Unit terkecil ialah kampung – diketuai seorang penghulu/penggawa.

ISI

(A) – Peringkat Negeri

Merupakan unit pentadbiran tertinggi dan terbesar.
Kuasa tertinggi dipegang oleh sultan/ raja/ Yang di Pertuan Besar.
Sultan/raja berkuasa mutlak. Cth: Menjatuhkan hukuman bunuh.
Sultan/ raja menjalankan pemerintahan dengan dibantu oleh pembesar-pembesar. Pembesar menjadi tulang belakang dalam menjalankan pentadbiran peringkat negeri.
Sultan/raja dibantu oleh Raja Muda/Putera Mahkota.
Perlantikan sultan/raja..
a. sistem perwarisan takhta di kebanyakan negeri-negeri Melayu. Contoh: Perak – sistem perlantikan sultan berbeza sedikit daripada negeri-negeri Melayu yang lain, melalui sistem penggiliran (Raja Di Hilir, Raja Bendahara, Raja Muda, Sultan).
b. N.Sembilan – perlantikan dari pada bawah ke atas (demokrasi), Perut-Buapak-Lembaga-Undang-Yang Dipertuan Besar. Kuasa tertinggi ialah Yang Di Pertuan Besar dibantu 4 orang Undang – Sg Ujung, Rembau, Jelebu dan Johol.
c. Kedah – Gelaran berbeza, pembesar memakai gelaran Tunku Bendahara dan Tunku Temenggung.
Sultan/raja mempunyai daulat dan tulah. Rakyat yang menderhaka akan terkena tulah..Diperkukuh dengan penggunaan bahasa, warna – payung kuning untuk kerabat dan payung putih untuk raja, alat-alat kebesaran, alat muzik dan cop mohor.

(B) – Peringkat Daerah

Unit pentadbiran yang kedua terbesar. Sesebuah negeri dibahagikan kepada beberapa buah daerah untuk memudahkan urusan pentadbiran
Pembesar diberi surat tauliah yang bercop mohor oleh Sultan/Yang Dipertuan Besar.
Jawatan pembesar akan diwarisi secara turun temurun.
Pembesar mesti menunjukkan taat setia kepada sultan seperti :
Menghadiri istiadat pertabalan.
Adat menjunjung duli.
Pembesar perlu menjaga keamanan dan memungut cukai di kawasan pegangannya yang dikenali sebagai kawasan pemakanan.
Tugas-tugas pembesar daerah:
a. Memungut cukai dan menyerahkan sebahagian daripada cukai kepada pusat sebagai taat setia pembesar.
b. Menyediakan tentera
c. Menyediakan kerahan tenaga
d. Menjaga keamanan dan keselamatan masyarakat dalam daerahnya.
e. Mengadili dan menjatuhkan hukuman kecuali hukuman bunuh kepada yang melakukann jenayah.
f. Menjunjung duli atau mengadap raja pada Hari Raya.

Pembesar mempunyai pengikut atau anak buah dari kalangan masyarakat yang tinggal di kawasannya. Jumlah pengikut menentukan kedudukan dan pengaruh seseorang pembesar.

(C) – Peringkat Kampung

Unit pentadbiran paling kecil
Ditadbir oleh pembesar daerah yang dilantik oleh sultan daripada kalangan keluarga baik-baik.Contoh: Penghulu atau Tok Kweng di Kelantan.
Penghulu masih berada di bawah kawalan pembesar daerah walaupun mempunyai surat tauliah daripada Sultan.
Menjadi perantara antara penduduk dengan pembesar daerah.
Tugas-tugas penghulu
a. Memungut cukai
b. Menjaga keamanan kampung
c. Mengendalikan dan menyelesaikan masalah yang timbul
d. Membekalkan tenaga tentera semasa peperangan
e. Mendapatkan tenaga buruh.
f. Memastikan rakyat di kampungnya taat setia kepada Sultan.

KESIMPULAN

Sistem pentadbiran Melayu tradisional sebelum campur tangan British membuktikan satu sistem pentadbiran yang sistematik

Sistem pentadbiran masyarakat melayu mengalami perubahan drastik selepas campur tangan British 1874 yang telah menghakis kuasa raja dan pembesar-pembesar Melayu khususnya dalam bidang politik dan ekonomi.